برای کمال گراها بی نقص بودن شما بسیار مهم است. تفکر همه یا هیچ که جز خطاهای شناختی معرفی می شود در فرد مبتلا به کمال گرایی بسیار پررنگ است. برای فرد کمال گرا، اگر کاری صددرصد کامل و بی عیب نباشد به کلی بد و خراب است و راه میانه ای نیز وجود ندارد. افرادی که اینگونه می اندیشند باور دارند یا کاری را عالی انجام داده اند و یا آنکه آن کار هیچ ارزشی ندارد. اگر شما با فرد کمال گرا در ارتباط باشید و یا خودتان مبتلا به کمال گرایی باشید خواهید دید از نظر خودتان یا آنها موفقیت در هر زمینه ای مفاهیم سخت و پیچیده ای دارد و برای همین آنها از دست زدن به هر کاری ممانعت دارند. افراد مبتلا به این طرز فکر مستعد ابتلا به اضطراب و افسردگی هستند. برای فرد کمال گرا تایید دیگران حکم برنده بودن را دارد. خصوصا از سمت افرادی که آنها را به شدت قبول دارند. در تفکر فرد کمال گرا خاکستری وجود ندارد. همه چیز مطلق تعریف شده است.
اینکه در رزومه ی اخلاقی و رفتاری شما خطایی نبوده باشد و اگر هست از نظر آنها شما محل اشکال و نقص هستید. مهم بودن از ابعاد معنوی، اقتصادی، روابط اجتماعی و... برای کمال گراها اهمیت دارد. اینکه اگر شما در جایگاه علمی، معنوی، اقتصادی، شغلی و ... خوبی قرار گرفته باشید از نظر آنها بی نقص محسوب خواهید شد و ممکن است اصلاً نقص های شما نیز دیده نشود. کمال گرایی نوعاً دچار افراط و تفریط است. زندگی کردن با افراد کمال گرا که در طیف اختلالات وسواس نیز گنجانده می شود بسیار سخت است. از نظر یک انسان کمال گرا هر چیزی که دارای نقص باشد خواستنی نیست. حتی اگر شما انسانی باشید با موفقیت های بسیار اما در برخی موارد نیز گاهاً در رفتار و گفتار ضعفی از شما دیده شده باشد از نظر فردی که مبتلا به کمال گرایی است همواره محل ایراد و اشکال خواهید بود. در ذهن آنها نقص بسیار پررنگ است. ذهن آنها به جای تمرکز روی ویژگی ها و صفات مثبت شما درگیر پیدا کردن نقص ها و ضعف های شما می باشد. البته که ما در مبحث شیرین طرحواره ها نیز به طرحواره ی نقص و شرم این افراد نیز اشاره می کنیم که فردی که طرحواره ی نقص و شرم فعال داشته باشید به احتمال زیاد مبتلا به کمال گرایی نیز خواهد بود. افراد کمال گرا، دائماً دنبال دیدن نقص ها و ضعف های شما هستند. آنها تمایل زیادی به این دارند تا از شما انتقاد کنند چرا که از نظر فرد کمال گرا شما باید خالی از نقص و ایراد باشید تا بتوانند با شما رابطه ی خوب و سازنده ای داشته باشند. برای همین اگر در ارتباط با فرد کمال گرا قرار بگیرید نظر آنها همواره مخالف نظر شما خواهد بود. به این دلیل که ممکن است در گذشته شما ضعف هایی داشته اید که از نظر آنها نقص حساب می شده است و در تاریخچه ی ذهنی آنها این نقص ها ثبت و ضبط خواهد شد تا در وقت مناسب به شکل انتقاد بروز پیدا کند.
اصلاً فرد کمال گرا را از کجا می توان شناخت؟ چرا زندگی کردن با کمال گراها بسیار سخت و دشوار است؟ از نظر فرد کمال گرا هیچ وقت شرایط مناسب نخواهد شد. کمال گراها ازدواج شان را نیز بسیار به تاخیر می اندازند. فردی را تصور کنید که طرز فکرش این است که تا زمانی که خانه و ماشین و امکانات تمام و کمال برای ازدواجش مهیا نباشد ازدواج نکند و ممکن است این امکانات هیچ وقت فراهم نشود با توجه به اینکه فرد را مبتلا به کمال گرایی بدانیم. در حالی که در شرایط عادی و برای فردی که کمال گرایی ندارد آمادگی های ابتدایی مالی و حداقل امکانات می تواند شروع خوبی برای یک زندگی مشترک باشد.آنها در ازدواج نیز به دنبال فرد تمام و کمال می گردند و اگر آن شرایطی که در ذهن برای زندگی ساخته اند فراهم نباشد هرگز ازدواج نخواهند کرد. پیوندهای عاطفی آنها نیز ممکن است بسیار طولانی باشد که باعث خستگی روحی و جسمی هردوطرف می شود و در نهایت به ازدواج ختم نشود. آنها خواهان داشتن یک جهان بی نقص برای انجام کارهای خود هستند. تا زمانی که آن شرایط فراهم نباشد شروع کردن به کاری حتماً توام با شکست خواهد بود یا اصولاً فایده ای نخواهد داشت. هرچند که در شرایط ظاهری آنها بسیار محتاج باشند.
در کمال گرایی منفی 8 خرده مقیاس عبارت است از:
تمرکز بر اشتباهات: به معنای پریشانی و نگرانی از اشتباه کردن است. اگر با فردی کمال گرا در ارتباط باشید آنها همواره بر اشتباهات خود و دیگران در گذشته و اکنون تمرکز دارند و به نوعی مبتلا به نشخوار ذهنی نیز خواهند شد.
معیارهای بالا برای دیگران: به معنای تمایل به انتظار عملکرد کامل و بدون نقص جهت تایید و توجه والدین است.
نیاز به تایید: کمال گراها در هر کاری نیاز به تایید دیگران دارند و به صورت افراطی به این تایید وابسته هستند. اگر از سمت افرادی که از نظر آنها کامل به نظر برسند تایید نشوند دچار اضطراب و البته وسواس های فکری نیز خواهند شد.
نظم و سازمان دهی: آنها تاکید فراوانی روی منظم بودن و سازمان داشتن خود و دیگران دارند و اگر با فردی خارج از استانداردهای گفته شده در ارتباط باشند ارتباط آنها دائماً با چالش همراه خواهد شد. درست مثل فردی که مبتلا به وسواس است و در نظر یک فرد وسواسی آنها بسیار تمیز و منظم و دیگران شلخته و فاقد نظم محسوب می شود. یک فرد وسواسی هیچ گاه قبول نخواهد کرد که مبتلا به وسواس است بنابراین تاکید شما برای نشان دادن این حالت بسیار اشتباه و توام با شکست خواهد بود. تا زمانی که فرد از وسواس خود خسته نشده و قبول نکرده باشد که مبتلا به وسواس و البته کمال گرایی است.
هدف مندی: به معنای تمایل به برنامه ریزی قبلی و تعمق در تصمیم گیری ها و پرهیز از عملکرد تکانشی است.
نشخوار فکری: به معنای تفکر وسواس گونه و مداوم درباره ی اشتباهات گذشته و اعمالی که کامل نبوده اند یا درباره ی اشتباهاتی که در آینده رخ خواهند داد.
تلاش برای عالی بودن: به معنای تمایل به کسب نتایج کامل و بدون نقص و دست یابی به معیارهای بالا و عالی است.
در افراد مبتلا به کمال گرایی عزت نفس پایین و عملکرد به خاطر انتظار داشتن در سطح بالا پایین است. تا زمانی که شرایط به طور کامل بی نقص نباشد آنها دست به کاری نمی زنند و برای همین در انجام کارها مبتلا به اهمال کاری نیز خواهند شد.
هرچند بحث در عنوان کمال گرایی و چگونگی درمان آن مفصل خواهد بود اما به مرور به بخشی از آنها اشاره خواهم نمود.
