هیجانات و رفتار منطقی
یکی از اصولی که در بحث رفتاردرمانی مطرح می شود ، مبحث ذهن آگاهی است. از ذهن آگاهی به عنوان مهارت نام برده شده است و به این معناست که ما درک و پردازش صحیحی نسبت به رویدادهایی که در پیرامون مان اتفاق می افتند، داشته باشیم و بتوانیم تصمیمات عاقلانه ای برای مواجه شدن با آنها بگیریم و به دنبال آن واکنشی به دور از هیجان و احساسات نسبت به آن رویدادها از خود نشان بدهیم. افرادی که واکنش های سریع و برخاسته از هیجان دارند، غالبا افرادی هستند که تسلطی در مهارت ذهن آگاهی ندارند.
ما در هر شرایطی از زندگی و با توجه به این که پذیرفته باشیم در هر شرایطی ممکن است با مواردی مواجه شویم که خلاف میل و انتظارات مان است می توانیم رفتار و عکس العمل صحیح و بالغانه ای داشته باشیم. اینکه در شرایط برخلاف میل مان بدانیم درگیر چه احساساتی می شویم که روی تصمیم گیری مان اثر خواهد گذاشت و یا رفتارهایی بدور از انتظار با اطرافیان مان خواهیم داشت که هم برای خود ما و هم برای آنها آسیب زننده خواهد بود و یا اینکه در آن لحظات چه کاری باید انجام بدهیم همه ی اینها مربوط به مهارت ذهن آگاهی است.
افرادی که مهارت ذهن آگاهی دارند حرفها، قضاوتها، رفتارهای منفی دیگران نمی تواند اثری روی رفتارها و یا ذهنیت آنها داشته باشد. فرض کنید فردی از همسر شما و یا از فرزندتان نزد شما بدگویی کند. در هر ملاقات با وجود رفتارهای صحیح و مثبتی که با او و یا با خانواده اش داشته اید او درصدد خراب کردن رابطه ی بین شما و خانواده تان باشد. آیا این حرفها روی شما اثر خواهد گذاشت؟ هم بله و هم نه. چطور؟ افرادی که تفکر عینی دارند و قابلیت تمیز دادن رفتارهای خوب و بد و دیدن تمام جوانب رفتاری و شخصیتی نفر مقابل و شما را نداشته باشند ممکن است تحت تأثیر این حرفها، اقدام به رفتارهایی کنند و در نهایت رابطه ی شما با خانواده تان بهم بخورد. این افراد کم کم دچار بدبینی و قضاوت نسبت به شما خواهند شد و در نهایت آن نفر موفق می شود زندگی شما را به هر قصد و نیتی خراب کند.
اما افرادی که مهارت ذهن آگاهی هستند و می دانند تصاویر برجسته ی زندگی شان کدام اند (اعم از خانواده، همسر، فرزند، ارزشهای شخصی و فرهنگی و اعتقادی شان) اینها حاضر نخواهند شد به خاطر ارزش های بی اهمیت و برخاسته از نظر و قضاوت دیگران، رفتارهای سطحی و واکنشی از خود نشان بدهند.
متأسفانه بسیار دیده ام که بین همسران بخاطر این حرفها و رفتارهای دیگران اختلاف و تنش ایجاد شده است و بقول خانمی می گفت، خواهر شوهرم مدام در ملاقات های خانوادگی زیرگوشش از من بدگویی می کند و سعی می کند رابطه ی ما را خراب کند. البته که همسر، اگر نتواند بین حرفها و رفتارهای درست همسرش و یا نادرستش تمیزی قائل شود، بتدریج تحت تاثیر حرفهای دیگران، سردتر و بی میل تر و در نهایت بدبین تر به همسرش خواهد شد.
دیده اید که بعضی ها چقدر از حرفهای دیگران تاثیر می گیرند و به خاطر این حرفها از دیگران و در موردشان رفتارهای غیرمنطقی، عجولانه، پرخاشگرانه و قضاوت مندانه از خود نشان می دهند که همه ی اینها حکایت از عدم مهارت در ذهن آگاهی است.اگر با کسی دعوا کردیم ذهن آگاه بودن به معنای آگاه بودن از احساسات مان مانند عصبانیت، ناکامی، رنجش، اضطراب و غیره است. همچنین به معنای آگاهی از افکار ناشی از هیجان است. افرادی که مدام تحت تاثیر هیجانات رفتار می کنند هم در روابط ضعیفند، هم قابلیت آسیب زدن به دیگران را دارند و هم نمی توانند کنترلی در بروز رفتار صحیح از خود داشته باشند. برخی هایشان مدام در حال اشتباه کردن و معذرت خواهی از دیگرانند! که این حکایت از شخصیت ناسالم و رفتار غیرقابل کنترل فرد دارد. آرامش و ثبات در رفتار، حاصل مهارت ذهن آگاهی است.
